خشم، هیجانی عادی میان نوجوانان است و می تواند پاسخ احساسی سالم به عوامل استرس زای بیرونی باشد. خشم یک احساس ثانویه برای نوجوانان است زیرا اغلب مسائل اساسی از جمله غم، صدمه، ترس و شرم را پوشش می دهد. اما هنگامی که این احساسات اساسی بیش از حد می شود، یک نوجوان اغلب به تندی پاسخ نشان می دهد. از آنجا که دوران نوجوانی می تواند استرس زا باشد، اغلب نوجوانان بارها و بارها دچار خشونت می شوند. نوجوانانی که مشکلات عصبی جدی دارند تحت تاثیر خشم قرار می گیرند.
این افراد می توانند نافرمان باشند و ممکن است به عنوان راهی برای مقابله با احساسات قوی خود به خشونت، آسیب رساندن به خود، رفتارهای خطرناک و فعالیت های غیرقانونی روی آورند. آنها ممکن است در پاسخ به عوامل استرس زای خارجی یا یک اختلال روانی درمان نشده یا تشخیص داده نشده، با عصبانیت ظاهر شوند. برخی از نوجوانان به کمک بیشتری برای یادگیری نحوه مدیریت سالم احساسات خود و مقابله با استرس نیاز دارند. سایر نوجوانان خشم شدید را به عنوان علامتی از یک مشکل بهداشت روانی، تجربه زندگی آسیب زا یا صرفاً ناشی از استرس و فشارهای نوجوانی تجربه می کنند.
برخی از محرک های رایج عصبانیت در نوجوانان عبارتند از: عزت نفس پایین، قربانی قلدری یا فشار مداوم و ناسالم همسالان، درگیری درون خانواده، رویداد آسیب زا، مرگ یکی از عزیزان، مسائل مربوط به فرزندخواندگی، سوء مصرف مواد، طلاق، مورد سواستفاده قرار گرفتن، افسردگی و اضطراب.
اختلال بیش فعالی با نقص توجه (ADHD) و اختلال نافرمانی (ODD) اغلب بر مهارت های اجتماعی، خودکنترلی و کنترل تکانش ها تأثیر می گذارد که منجر به این می شود که نوجوان بیشتر مستعد حملات عصبانی باشد.
علائم پرخاشگری وعصبانیت
اگر والدین نگران میزان عصبانیت و سرکشی نوجوان هستند، اولین قدم درک این است که رفتارهای عادی نوجوانان چیست و کدام رفتارها ممکن است نشان دهنده یک مسئله جدی تر باشد. اگر نوجوان شما یک یا چند مورد از رفتارهای زیر را از خود نشان می دهد، احتمالاً دچار مشکلات عصبی است که نیاز به کمک خارجی دارد:
تجاوز فیزیکی یا خشونت، مشاجره زیاد با والدین، خواهر و برادر، معلمان و/یا همسالان، طغیان های هیجانی منظم مانند فریاد کشیدن، تفکر و رفتار غیرمنطقی، قلدری وتهدیدهای کلامی یا رفتارهای ظالمانه با مردم یا حیوانات، تخریب اموال،خودآزاری.
نحوه برخورد والدین با نوجوان پرخاشگر
برای نوجوان پرخاشگر خود مرزها و انتظارات ایجاد کنید نوجوانان پرخاشگر و عصبانی به قوانین واضحی احتیاج دارند که در صورت زیر پا گذاشتن آنها با پیامدهای مشخصی مرتبط باشد. این قوانین و انتظارات را در زمان آرامش ایجاد کنید. با نوجوان خود صحبت کنید تا آنها بدانند در صورت تخطی از قوانین گفته شده، انتظار چه چیزی را داشته باشند. به نوجوان خود توضیح دهید که این قوانین برای ایمن نگه داشتن او است. عشق خود را به فرزند خود ابراز کنید. همه ی نوجوانان حتی آنهایی که بسیار پرخاشگر هستند نیاز دارند بدانند که والدینشان آنها را دوست دارند و به آنها اهمیت می دهند.
با نوجوان خود صحبت کنید. صحبت کردن و برقراری ارتباط با نوجوان هنگام طغیان و مشاجره عملی برای والدین دشوار می باشد. بنابراین، در زمانی که به صلح رسیده اید یا عصبانیت نوجوان فروکش کرده است، سعی کنید در مورد آنچه واقعاً آنها را آزار می دهد با نوجوان خود صحبت کنند. اگر نوجوان مایل به صحبت کردن است، او را قضاوت نکنید و وارد فاز نصحیت نشوید. تنها به حرف های او بدون اینکه عصبانی شوید، گوش فرادهید.
سبک زندگی سالم را ترویج دهید سبک زندگی سالم با ورزش روزانه، تغذیه سالم و خواب مناسب را در خانه ترویج دهید. ایجاد لایف استایل سالم مانند تنظیم زمان وعده های غذایی و خواب منظم، ورزش روزانه، تفریح و سرگرمی سالم و مهارت آموزی به پرورش رفتار خوب در نوجوانان کمک می کند. بیشتر از همه، مطمئن شوید که نوجوان شما به اندازه کافی می خوابد. کم خوابی می تواند استرس، نوسانات خلقی، تحریک پذیری را افزایش دهد و همچنین می تواند مشکلاتی در وزن، حافظه، تمرکز و تصمیم گیری ایجاد کند. همه نوجوانان باید بین 8 تا 10 ساعت بخوابند.
استفاده از تکنولوژی را محدود کنید. محدودیت استفاده از تکنولوژی نباید فقط به زمان خواب مربوط شود. استفاده بیش از حد از فناوری، رسانه های اجتماعی یا تماشای فیلم برای تمام نوجوانان ناسالم است. نگاه کردن طولانی مدت به صفحه ی نمایش گوشی و کامپیوتر، بر خواب تاثیر منفی می گذارد و همچنین باعث تحریک پذیری نیز می شود. والدین باید استفاده از فناوری نوجوان خود را زیر نظر داشته باشند تا مطمئن شوند از برنامه های تلویزیونی، بازی های ویدئویی، فیلم ها و موسیقی خشونت آمیز استفاده نمی کنند، زیرا احتمال بروز پرخاشگری و رفتارهای خشونت آمیز را افزایش می دهد.
برای نوجوان پرخاشگر، الگوی مناسبی باشید. یکی از بهترین روش هایی که والدین می توانند به نوجوانان خود الگوهای مقابله سالم و تنظیم احساسات را بیاموزند، این است که خود از این الگوهای سالم پیروی کنند. هنگامی که نوجوان شما شروع به عصبانیت می کند، مطمئن شوید که واکنش های سالم و مناسب نشان می دهید و تا آنجا که ممکن است حتی زمانی که نوجوان شما بسیار سخت و پرخاشگر است، آرام و منطقی باشید.
از نوجوان خود انتظارات منطقی داشته باشید. مغز یک نوجوان تا اواسط دهه 20 به طور مداوم در حال توسعه و تغییر است. بنابراین، مغز نوجوان اطلاعات مختلف را از جمله نحوه مدیریت احساسات و تصمیم گیری را بسیار متفاوت پردازش می کند. هورمون های دوران بلوغ همه چیز را پیچیده تر می کنند. در حالی که این عوامل نباید بهانه ای برای رفتارهای بد باشند، اما مهم است که والدین این تفاوت های بیولوژیکی را در نظر داشته باشند و انتظار رفتار کامل و بدون نقص نداشته باشند. از بسیاری جهات، نوجوانان هنوز در حال یادگیری هستند و عواقب آن ها تجربه ی یادگیری را برای کمک به رشد مغز و قضاوت آنها فراهم می کنند. والدین نوجوانان عصبانی باید متناسب با سن نوجوان و نه بیشتر از او انتظار داشته باشند.
با نوجوان خود به طور مفید زمان بگذرانید. هر فرزندی می خواهد بدون قید و شرط مورد محبت و پذیرش والدین خود قرار گیرد، حتی زمانی که این نیاز را از خود نشان نمی دهد. برای گذراندن وقت مفید با نوجوان خود به انجام فعالیتی بپردازید که از آن لذت می برد. در این مدت، فقط روی دوست داشتن، اعتبار بخشیدن و مثبت اندیشی نسبت به نوجوان و نقاط قوت او تمرکز کنید. به آنها اطمینان دهید که چه در گفتار و چه در عمل آنها را دوست دارید. حتی اگر یک نوجوان نسبت به شما عصبانی یا منفی باشد، احتمالاً در اعماق وجودش احساس می کند که دوست نداشتنی و ناامن است. به نوجوان خود توجه بی چون و چرا کنید تا به او اطمینان دهید که دوستش دارید و به آن اهمیت می دهید. اگر نوجوان شما در برابر تلاش های شما مقاومت می کند، ناامید نشوید. فقط به تلاش خود ادامه دهید و در این مسیر از متخصص برای بازدهی بیشتر کمک بگیرید.
دکتر مرتضی رزم آرا (دکتری مشاوره، درمانگر و مدرس دانشگاه)
فاطمه سازمند حسینی
انتهای پیام
