خط مشی عمومی مفهومی شهودی است که تعریف آن بسیار دشوار است (اسمیت و لاریمر، ۱۳۹۲، ص۱۳). ادبیات علم سیاست مملو از تعاریف مختلف خط مشی عمومی است. تقریباً هر کسی که در باب خط مشی مطلبی نوشته، تعریفی نیز از خط مشی ارائه داده است (دانایی فرد، ۱۳۸۸). به لحاظ لغوی خط مشی عمومی ترجمه واژه Public policy است. واژه public در مقابل private قرار دارد؛ یعنی چیزی که با عامه مردم و جامعه و نفع و ضرر آنان در ارتباط است (قلی پور، ۱۳۸۹، ص۹۶). توماس دای خط مشی عمومی را « آنچه دولت ها انتخاب می کنند که انجام دهند یا انجام ندهند تعریف می کند (دای، 1976، ص1).
گسترش شبکه اینترنت در دهه‌های اخیر موجب شکل‌گیری تعاملات و نظام های اجتماعی بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات شده است؛ به نحوی که هم حکمرانی عمومی را متحول کرده است و هم فضای مجازی را به عنوان عرصه ی جدید حکمرانی و با مسائلی متنوع، پیش روی خط مشی گذاران قرار داده است.
مسائل خط مشی فضای مجازی، مسائلی پیچیده دارای ابعادی گسترده در نظام های گوناگون اجتماعی اعم از اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و مانند آن است. حکمرانی فضای مجازی یکی از جنجال‌برانگیزترین حوزه‌های حکمرانی است. تفاوت رویکردهای حکمرانی در حوزه فضای مجازی به تفاوت معانی ذهنی بازیگران از این موضوع بازمی‌گردد. این تفاوت‌ها صرفاً یک تفاوت معنایی و کلامی نیست بلکه رویکردهای متفاوت خط مشی‌گذاری را منجر می‌شود‌به دلیل عدم وجود الگوی جامعی برای ارزیابی خط مشی های فضای مجازی در کشور به تعبیر برخی از مسئولین ارشد فضای مجازی رها شده تلقی می گردد.
چالش بزرگی که نظام خط مشی گذاری کشور با آن مواجه است چگونگی ارزشیابی خط مشی ها و برنامه هاست که خود ریشه در ضعف دانش فنی و نظری آن در سازمان های مختلف دارد (شکری، دانایی فرد، خیرگو، فانی، ۱۳۹۷ ).
اهمیت جهت دهی مناسب به خط مشی های فضای مجازی در سال های اخیر مورد توجه و تأکید مقامات ارشد نظام می باشد، امّا سوال این است که آیا اهداف اصلی این خط مشی ها در تراز عالی محقق می شود یا خیر؟ به عبارت دیگر تحوّلات و تغییرات خط مشی های فضای مجازی ،مبتنی بر شناخت کافی،اندیشه شده و مبتنی بر اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت فرهنگی،سیاسی،اقتصادی و امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران است یا خیر. جواب این سوالات در وجود یک نظام ارزیابی کارآمد نهفته است.
همچنین قوای سه گانه و شورای عالی فضای مجازی که اهتمام کافی برای راهبری فضای مجازی کشور دارند برای پاسخگویی به ذینفعان این فضا و بهبود و ارتقا اثرات خط مشی های تدوینی نیازمند سیستم ارزیابی هستند. با بررسی خط مشی ها و مقررات موجود در حوزه فضای مجازی ضرورت وجود الگویی جامع برای ارزیابی خط مشی های موجود محسوس می باشد.
پژوهش حاضر پژوهشی توسعه ای و در جهت ارائه ی الگوی ارزیابی در نظام خط مشی گذاری فضای مجازی ایران می باشد. ارائه الگویی کاربردی برای ارزیابی خط مشی های فضای مجازی ایران نیازمند گردآوری تجارب ناب همه جانبه و وابسته به موقعیت است و ازاین رو مستلزم به کارگیری شیوه پژوهش آمیخته است، ازآنجا که در این روش به تناسب نیاز از روشهای کمی و کیفی جهت جمع آوری و تحلیل داده ها استفاده می شود (استراس و همکاران، ۱۳۸۵) ، در این پژوهش از بین طرحهای چهارگانه تحقیق آمیخته متناسب با هدف پژوهش، طرحهای تحقیق آمیخته اکتشافی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
لذا پژوهش از نظر هدف توسعه ای بوده و از نظر روش آمیخته اکتشافی می باشد.در بخش کیفی جهت تحلیل داده ها از روش کدگذاری سـه گانـه توصـیفی، تفسـیری و رابطه ایِ استراتژی تحلیل مضمون، استفاده خواهد شد. استراتژی تحلیل مضمون، یک روش تحلیل کیفی قابل توجه، قوی و پرکاربرد است که برای تحلیل حجم زیادی از داده ها پیچیـده و مفصـل قابـل اسـتفاده اسـت )عابدی جعفری ،تسلیمی فقیهی و شیخ زاده،۱۳۹۰). براون و کلارک معتقدند : مضمون، بیانگر اطلاعات مهمی درباره داده ها و پرسش های پژوهش است و تا حدی، معنی و مفهوم الگوی موجود در مجموعه ای از داده ها را نشان می دهد (braun and Clarke,2006:75 ). مضمون الگویی است که در داده ها یافت می شود و حداقل به توصیف و سازماندهی مشاهدات و حداکثر به تفسیر جنبه هایی از پدیده می پردازد (Boyatzis,1998:4 ) و در بخش کمّی : علاوه بر تحلیل عاملی تأییدی (CFA ) با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای(ANP) ضریب اهمیت هر یک از عناصر و شاخص ها مشخص می گردد.
تحلیل عاملی (FA) جهت پی بردن به متغیرهای زیر بنایی یک پدیده یا اطمینان از گویه های سنجش عوامل استفاده می‌شود. داده‌های اولیه برای تحلیل عاملی، ماتریس همبستگی بین متغیرها است. تحلیل عاملی، متغیرهای وابسته از قبل تعیین شده ای ندارد. درتحلیل عاملی تاییدی (CFA) هدف اطمینان از یک ساختار عاملی منظم است. وقتی محقق برای عوامل اصلی تحقیق خود گویه هایی را شناسایی کرده است برای اطمینان از ساختار عاملی موجود از تحلیل عاملی تاییدی استفاده می شود.