مقدمه: در اسلام جایگاه خانواده به عنوان سنگ بنای جامعه، از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین آن‌چه مهم است این است که زن و مرد در خصوص نقش‌های و مسوولیت‌های خود به خوبی ایفای نقش کنند.در این مقاله به وظایف و مسئولیتهای زن و شوهر بر اساس قرآن و سیره‌ی معصومین اشاره میکنیم.
اصول کلی:
۱ـــ معاشرت به معروف. بر اساس آموزه‌های قرآنی رفتار شایسته با زنان، یکی از اصول کلی روابط زوجین است و تمام ابعاد زندگی زوجین را شامل می‌شود…. وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ(نساء/۱۹)«…و با زنان به شایستگی رفتار کنید…»
۲ـــ مودت و رحمت. هدف ازدواج سکون و آرامش است. با جاری شدن این پیوند مودت و رحمت بین زوجین ایجاد می‌شود.وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ(روم/۲۱)« و از نشانه‌های او این است که از خودتان همسرانی برای شما آفرید تا بدانها آرام گیرید و میانتان دوستی و رحمت نهاد. همانا در اینکار برای مردمی که می‌اندیشند، نشانه‌هایی است.»
۳ـــ همکاری و تعاون. زندگی مشترک، عرصه همکاری و تعاون استزن و شوهر باید در تمام امور زندگی، از جمله تربیت فرزندان، اداره منزل و تأمین معاش، با یکدیگر همکاری کنند.
وظایف و مسئولیتهای مشترک زوجین
برخی از وظایف و مسئولیت‌ها بین زن و شوهر مشترک است و هر دو طرف باید به آن پایبند باشند:
۱ـــ احترام متقابل: احترام به شخصیت و حقوق یکدیگر، از مهم‌ترین ارکان زندگی مشترک است.
۲ـــ وفاداری و صداقت: وفاداری به عهد ازدواج و صداقت در گفتار و رفتار، از پایه‌های اصلی اعتماد در زندگی زناشویی است.
۳ـــ گذشت و بخشش: در زندگی مشترک، ممکن است اختلاف نظر و اشتباهاتی رخ دهد. گذشت و بخشش، به حل این اختلافات و حفظ صمیمیت کمک می‌کند.
۴ـــ مشورت و تبادل نظر: تصمیم‌گیری در امور مهم زندگی باید با مشورت و تبادل نظر بین زوجین صورت گیرد.
۵ـــ حفظ اسرار: زن و شوهر باید رازدار یکدیگر باشند و از فاش کردن اسرار زندگی مشترک خودداری کنند.
وظایف و مسئولیتهای اختصاصی زن
در آموزه‌های اسلامی، برخی وظایف به طور خاص بر عهده زن گذاشته شده است:
۱ـــ مدیریت منزل: اداره امور منزل و تربیت فرزندان، از وظایف مهم زن در اسلام است. البته این به معنای عدم مشارکت مرد در این امور نیست.
۲ـــ تمکین: تمکین به معنای پذیرش ریاست شوهر در امور خانوادگی و اطاعت از او در چارچوب شرع و عرف است.
۳ـــ حفظ عفت و پاکدامنی: حفظ عفت و پاکدامنی، از وظایف مهم زن در اسلام است.
وظایف و مسئولیتهای اختصاصی مرد
برخی وظایف نیز به طور خاص بر عهده مرد گذاشته شده است:
۱ـــ تأمین نفقه: تأمین مخارج زندگی زن و فرزندان، از وظایف اصلی مرد است.
۲ـــ حمایت و سرپرستی: مرد، مسئول حمایت و سرپرستی از خانواده خود است.
۳ـــ حسن معاشرت: مرد باید با همسر خود به نیکی و مهربانی رفتار کند.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «خَیْرُكُمْ خَیْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَ أَنَا خَیْرُكُمْ لِأَهْلِی» (بهترین شما کسی است که برای خانواده‌اش بهترین باشد و من بهترین شما برای خانواده‌ام هستم).
انتهای پیام
ملیحه طهماسبی