در مکتب مسلمانان، آموزه‌های دینی از جایگاهی ویژه و ممتاز برخوردارند، چرا که «دین» به معنای روشی مناسب و هماهنگ با فطرت انسان برای زندگی است. با این حال، در عصر حاضر و با پیشرفت علوم، دانش و فناوری، برخی بر این باورند که توصیه‌های قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام، که مربوط به دوران‌های گذشته است، نمی‌توانند برای نسل امروز راهگشا و مفید باشند. اما غافل از این حقیقت هستیم که انسان در هر زمان، چه در گذشته، چه در حال و چه در آینده، همان انسان با همان ماهیت و نیازهای اساسی است. نیازهایی مانند مورد توجه قرار گرفتن، محبت دیدن و حمایت شدن. ارزش‌ها نیز هرگز تغییر نمی‌کنند. دوست داشتن و دوست داشته شدن، مهربانی، احترام به حقوق دیگران، عدالت و آزادی همواره ارزشمند خواهند بود. در مقابل، ظلم، بی‌عدالتی، توهین، سرزنش، تحقیر، دروغ، آزار و دزدی نیز همیشه ناپسند و قبیح باقی خواهند ماند. از این رو، آیات الهی و کلام معصومین علیهم‌السلام و بزرگان دین، که در راستای ارزش‌های انسانی و تعالی هویت اوست، همواره و تا ابد پایدار و راهگشا خواهند بود. در این نوشتار، تلاش کرده‌ایم با بهره‌گیری از گنجینه‌های ارزشمند دین اسلام، که نزد ما به ودیعه گذاشته شده‌اند، تحلیل مفهومی از آیه ۱۸۷ سوره بقره در باب همسرداری ارائه دهیم.
در این آیه از قرآن کریم خطاب به مردان آمده است: هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ [قرآن کریم، آیه ۱۸۷ سوره مبارک بقره] آنان (زنان) برای شما لباسند و شما (مردان) برای آنان لباسید.
خداوند متعال در این تشبیه زیبا برای همسرداری، که مردان را مانند لباس زنان و زنان را مانند لباس مردان معرفی می‌کند، نکات ظریف و ارزشمندی را بیان می‌فرماید. ما این نکات را در پنج بخش دسته‌بندی کرده‌ایم: انتخاب همسر، ارتباط با همسر، اهمیت و جایگاه همسر، حقوق همسر و خودشناسی (ویژگی‌های فردی در ازدواج). در ادامه به ترتیب به بررسی این بخش‌ها می‌پردازیم.— الف)
الف) انتخاب همسر
۱- تحقیق کردن
هر فردی برای انتخاب لباسی که نیاز دارد، زمان می‌گذارد و تحقیق می‌کند تا متناسب با نیازهای خود، لباس مناسب را تهیه کند. به همین ترتیب، زن و مرد نیز باید برای انتخاب همسر تحقیق کنند تا فردی متناسب با شرایط و نیازهای خود برگزینند. انتخاب همسر تصمیمی سرنوشت‌ساز است و نیازمند دقت و بررسی دقیق است.
۲- کفویت
انسان لباسی را انتخاب می‌کند که به اندازه‌اش باشد؛ نه بلند، نه کوتاه، نه تنگ و نه گشاد. طرح و مدل لباس نیز باید متناسب با فرهنگ و مذهب او باشد. حتی قیمت لباس نیز مهم است و باید در حد توان مالی فرد باشد. در ازدواج نیز توجه به این نکته ضروری است که شریک زندگی فرد از نظر سطح فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی و ارزشی با او تناسب داشته باشد، به عبارت دیگر، «هم‌کفو» او باشد. کفویت باعث می‌شود زوجین نقاط مشترک بیشتری داشته باشند و با چالش‌های کمتری در زندگی مواجه شوند.
۳- خصوصیات اخلاقی و رفتاری
اگر جنس لباس نرم و لطیف باشد و انعطاف‌پذیری داشته باشد، فرد در آن لباس احساس راحتی بیشتری می‌کند و از پوشیدن آن لذت می‌برد. همسر نیز اگر مهربان، خوش‌خو و منعطف باشد، زندگی برای فرد لذت‌بخش و آرام خواهد بود. اما اگر لباس زبر و ضخیم باشد، تن انسان را آزار می‌دهد. به همین ترتیب، اگر مرد یا زنی بدخلق، خشک و غیرمنعطف باشد، زندگی را بر همسر خود تلخ و دشوار می‌کند.
۴- اختلالات شخصیت ضد اجتماعی
فردی که عقل سلیم دارد، هرگز لباس وصله‌دار یا معیوب را انتخاب نمی‌کند. در جامعه نیز افرادی وجود دارند که دچار اختلالات شخصیت ضد اجتماعی هستند؛ مانند بزهکاران، قاچاقچیان، شروران، دزدان، معتادان یا کلاهبرداران. این افراد نیز مانند دیگران ازدواج می‌کنند، اما اغلب هویت واقعی خود را در دوران خواستگاری پنهان می‌کنند. اگر زن یا مردی با آگاهی از این عیوب و مشکلات، فردی را به همسری انتخاب کند، در واقع همان لباس معیوب را برای خود برگزیده است.
ب) ارتباط با همسر
۱- پوشاندن عیب‌های همسر
پس از انتخاب و پوشیدن لباس، هر عیبی که در بدن وجود داشته باشد، زیر لباس پنهان می‌شود. وقتی گفته می‌شود شوهر مانند لباس زنش است، به این معناست که اگر زن نقصی دارد، مرد باید آن را بپوشاند و مخفی کند و بالعکس. این توصیه قرآن است. بنابراین، مردی که در جمع از دستپخت بد همسرش شکایت می‌کند یا زنی که شلختگی شوهرش را برای دیگران بازگو می‌کند، بر خلاف توصیه‌های الهی عمل کرده‌اند.
۲- مخفی کردن رازها و اسرار همسر
گاهی بدن انسان عیبی دارد که تنها با لباس پوشانده می‌شود. مثلاً فردی که زخمی بزرگ و زشت روی بازویش دارد، دوست ندارد کسی آن را ببیند. لباس او نیز این راز را پنهان می‌کند. همه انسان‌ها در زندگی خود رازهایی دارند که دوست ندارند دیگران از آن مطلع شوند، اما شریک زندگی از آن‌ها باخبر است. اگر زن یا مردی اسرار همسر خود را فاش کند، دیگر خاصیت لباس بودن را نخواهد داشت. زن و شوهر باید مانند لباس، پوشاننده رازها و اسرار یکدیگر باشند.
۳- مودت
هرچه لباس راحت‌تر باشد، فرد آن را بیشتر دوست دارد. همسر نیز اگر صادق، روراست و یکدل باشد، زندگی و همسرداری را برای فرد راحت و دل‌پذیر می‌کند. زن و شوهری که با یکدیگر صمیمی هستند و از اعماق وجود هم آگاهند، می‌دانند چگونه یکدیگر را خوشحال کنند و از چه چیزهایی باید پرهیز کنند. چنین زوج‌هایی زندگی پایدار و مملو از مودت و دوستی خواهند داشت.
۴- همسر، اولویت اول
لباس نزدیک‌ترین شیء به تن انسان است. این نکته مهمی است که در قرآن به آن اشاره شده است. بسیاری از دختران و پسران پس از ازدواج همچنان وابسته به خانواده خود هستند و اولویت آن‌ها در زندگی مشترک، خانواده پدری یا مادری است. مثلاً دختری که پس از ازدواج به جای مشورت با همسرش، با مادرش مشورت می‌کند یا پسری که در تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی، نظر پدرش را بر نظر همسرش ترجیح می‌دهد، هنوز به استقلال نرسیده‌اند. زوجین باید بدانند که احترام به والدین و بستگان در جای خود ارزشمند است، اما در زندگی مشترک، نظرات و سلایق یکدیگر باید در اولویت قرار گیرد. همسر مانند لباس، نزدیک‌ترین فرد به انسان است و اگر فردی دیگر را بر همسرش ترجیح دهد، مانند این است که بین بدن و لباسش حائلی قرار داده است.
۵- همراه همیشگی
لباس همیشه و در همه جا همراه انسان است. همسر نیز باید مانند لباس، همیشه یار و یاور انسان باشد. در سختی‌ها و خوشی‌ها، در مشکلات و موفقیت‌ها، همسر باید همراه و پشتیبان فرد باشد.
۶- همسر، رفیق شفیق
نزدیکی لباس به بدن انسان می‌تواند نمادی از صمیمیت بین زوجین باشد. زن و شوهر باید مانند لباس به یکدیگر نزدیک باشند. صمیمیت بین زوجین به این معناست که آن‌ها از یکدیگر خجالت نمی‌کشند، بدون رودربایستی با هم صحبت می‌کنند و خواسته‌ها و نیازهای خود را به راحتی بیان می‌کنند. این صمیمیت از نظر روان‌شناسی نکته‌ای بسیار مهم و تأثیرگذار در استحکام زندگی مشترک و همسرداری است.
ادامه دارد….
انتهای پیام
فاطمه سازمند حسینی
