همسر، هدیه‌ی الهی

حمیدرضا صادقی
2022-04-17

فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجاً وَمِنَ الْأَنْعَامِ أَزْوَاجاً يَذْرَأُكُمْ فِيهِ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ* لَهُ مَقَالِيدُ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَلِيم.

قرآن كريم در آيه‏ى يازدهم و دوازدهم سوره‏ى شورى‏ به صفات و افعال خدا اشاره كرده، مى‏فرمايد:

شكافنده (و آفريننده) ى آسمان‏ها و زمين است؛ همسرانى از (جنس) خودتان براى شما قرار داد، و از دام‏ها (نيز) جفت‏هايى (قرار داد)، در حالى كه شما را بدين (وسيله) مى‏آفريند؛ هيچ چيزى مثل او نيست و او شنوا [و] بينا (ى حقيقى) است. كليدهاى آسمان‏ها و زمين فقط از آنِ اوست؛ روزى را براى هركس بخواهد (و شايسته بداند)، گسترده مى‏سازد و (يا) تنگ مى‏گرداند؛ [چرا] كه او به هر چيزى داناست.

نكته‏ها و اشاره‏ها:

1. در اين آيه به شكافتن و آفرينش آسمان‏ها و زمين (و آنچه در آنهاست) اشاره شده است؛ آفرينش از عدم، كه نشانه‏ى قدرت و علم خداست.

2. همسران شما را از جنس خودتان آفريد، كه از طرفى مايه‏ى آرامش روح و جان شما و از طرف ديگر موجب تكثير و بقاى نسل انسان شوند.

3. يكى از ويژگى‏هاى منحصر به فرد خدا آن است كه هيچ چيز مثل و مانند او نيست، او وجودى بى‏نهايت و داراى صفات نامحدود است اما موجودات ديگر محدود و غالباً جسمانى‏اند، پس هيچ كس و هيچ چيز مانند خدا نيست و صفات او قابل مقايسه با صفات موجودات ديگر نيست و اصلًا مفاهيمى كه در مورد غير خدا به كار مى‏بريم، مثل دور، نزديك، حال، آينده، بزرگ، كوچك و … هيچ كدام در مورد خدا معنا ندارد، ولى از آن جا كه ما ناچاريم در مورد خدا صحبت كنيم و الفاظى غير از الفاظ و مفاهيم انسانى نداريم، اين الفاظ را به كار مى‏بريم. و اگر صفات خدا را همانند صفات انسان بدانيم، به نوعى تشبيه گرفتار شده‏ايم كه خدا از آن منزّه است.

4. «مقاليد» (كليدها) در اين جا كنايه از تسلّط كامل بر چيزى است، همان طور كه مى‏گوييم كليد فلان كار به دست من است در اين جا هم مى‏گويد: كليدهاى آسمان‏ها و زمين به دست خداست، يعنى خزاين و ذخاير آنها در اختيار خداست و به هر كس صلاح بداند طبق برنامه‏ى خاصى مى‏دهد.

5. روزى انسان گاهى مادى و گاهى معنوى است و كم و زياد شدن روزى مادى انسان‏ها براساس مصلحت و براى آزمايش افرادست و گاهى موجب عذاب آنها مى‏شود. البته اين كه رزق به دست خداست بدان معنا نيست كه انسان تلاش نكند چون خدا كارها را با اسباب انجام مى‏دهد.

رزق از وى جو، مجو از زيد و عمر مستى از وى جو، مجو از بنگ و خمر (مولوى)

6. كم و زياد شدن رزق به دست خداست، اما كم و زياد كردن آن به خاطر ناتوانى و جهل نيست كه كليد ذخاير جهان به دست اوست و او داناى به همه چيز است و طبق مصلحت‏سنجى عمل مى‏كند.

آموزه‏ها و پيام‏ها:

همسر هديه‏اى الهى است كه عامل تكثير و گسترش نسل انسان است.
خدا و صفات او را همانند موجودات، محدود نپنداريد.
صفات خدا را بشناسيد (تا خداشناس‏تر شويد)
رزق (مادى و معنوى) شما به دست كسى است كه صاحب اختيار ذخاير جهان و داناى به همه چيز است (پس اگر رزقتان را كم و زياد كرد، بدانيد كه مصلحتى را در نظر داشته است.)