وَاللَّاتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِنْ نِسَائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْكُمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّى يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلاً.[2]
«و از زنان شما كسانى كه مرتكب [كار] زشت [زنا] شوند، پس چهار نفر از خودتان (: مسلمانها) بر آنان گواه گيريد؛ و اگر گواهى دادند، پس آن [زن] ان را در خانهها (ىِ خود) بازداشت كنيد، تا مرگ كاملًا آنان را فراگيرد؛ يا خدا، راهى براى آنان قرار دهد.»
نكتهها و اشارهها
1. واژهى «فاحِشه»، كه 13 بار در قرآن مجيد آمده است، در اصل به معناى «كار يا گفتار بسيار زشت» است، و به همين خاطر در مورد عمل نامشروع جنسى (زنا) به كار مىرود.
2. در مورد آيهى فوق چند تفسير شده است:
الف) غالب مفسران قرآن آن را در مورد مجازات زنان شوهردارى مىدانند كه آلوده به عمل نامشروع (زنا) شده‌اند.
ب) برخى از مفسران احتمال دادهاند كه آيهى فوق در مورد همجنس گرايى زنان (يعنى مُساحقه) باشد.
ج) ممكن است بگوييم آيه در مورد مجازات زنان آلوده به عمل نامشروع (زنا) اعم از شوهردار و بدون شوهر است. ظاهر آيه همين تفسير سوم است و در روايات اهلبيت عليهم السلام نيز به همين مطلب اشاره شده است.
3. مجازات حَبس ابد براى زنان بدكار، يك حكم موقت در اسلام بود و شاهد موقت بودن آن در خود آيه وجود دارد كه مىفرمايد: «يا اينكه خدا راهى براى آنان قرار دهد». اين راه جديد، پس از آماده شدن محيط و افكار عمومى جامعه قرارداده شد (همان گونه كه در برخى روايات از امام صادق عليه السلام نيز حكايت شده است). و آن حكم سنگسار كردن زنان شوهردار و نيز حكم تازيانهى زنان غيرشوهردار است كه در آيات نخست سورهى نور نازل شد.
تذكر: از مطالب قبل روشن شد كه آيهى فوق به معناى اصطلاحى نسخ نشده است؛ چرا كه حكم آن از اوّل موقت بوده و در خود آيه نيز بدان اشاره شده است.
4. دستور حبس زنان زشتكار در خانه، اولًا، به نفع آنهاست؛ چرا كه از زندانهاى عمومى به مراتب بهتر است. در زندانهاى عمومى مجرمان به تبادل تجربيات ناپسند خود مىپردازند و نوعى بدآموزى به دنبال دارد.
ثانياً، به نفع اجتماع است و از شيوع مفاسد در جامعه جلوگيرى مىكند.
ثالثاً، هزينهى اقتصادى را بر جامعه و دولت تحميل نمىكند. همانگونه كه در عصر ما در برخى كشورها زندانيان را در خانهى خودشان نگهدارى و از راه دور كنترل مىكنند.
و رابعاً، مجرى اين حكم مىتواند شوهر زن باشد تا از آشكار شدن مطلب و زيانآبرويى جلوگيرى كند.
5. اسلام، از طرفى، قوانين جزايى و كيفرى سختى براى زناكاران قرار داده است.
اما، از طرف ديگر، راه اثبات و شرايط آن را سخت قرار داده است، كه گواهى چهار شاهد، شرط رؤيت و هماهنگى در گواهى دادن از آن جمله است.
اين روش «سهل و مُمتنع» باعث شده كه تهديد اين احكام تأثير روانى زيادى در افراد خطاكار به جا بگذارد، ولى تعداد كمى مشمول اين حكم شوند و فقط افراد بىپروا و بىباك گرفتار شوند.
6. اسلام در حفظ آبرو و شرف مردم، بسيار دقيق است؛ از اين رو براى اثبات عمل نامشروع (زنا) چهار شاهد لازم دانسته است و حتى اگر سه نفر شهادت دهند، خود شاهدان مجازات مىشوند، اما براى اثبات قتل دو شاهد كافى است.
7. در برخى موارد براى سالمسازى و پاكسازى جامعه، بازداشت مجرمان لازم است.
آموزهها و پيامها
1. مبارزه با فساد را از خانهى خود شروع كنيد.
2. با خلافكاران عادلانه برخورد كنيد و تا زشتكارىِ كسى اثبات نشده او را مجازات نكنيد.
3. زندان خانگى، يكى از راههاى مبارزه با خلافكاران است.
4. زناكار سزاوار حبس ابد است.