دادگاه خانوادگى، يكى از شاهكارهاى اسلام

وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَماً مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيماً خَبِيراً.[2]

«و اگر از جدايى ميان آن دو (همسر) مى‏ترسيد، پس داورى از خانواده آن (شوهر)، و داورى از خانواده آن (زن تعيين كنيد و) بفرستيد؛ اگر اين دو [داور]، تصميم به اصلاح داشته باشند، خدا ميان آن دو سازگارى خواهد داد؛ براستى كه خدا، داناى آگاه است.»

نكته‏ها و اشاره‏ها

1. هر گاه زن و شوهر اختلاف پيدا كردند و نشانه‏هاى جدايى آنان آشكار شد، دادگاهى خانوادگى تشكيل شود و به مسأله رسيدگى و حكم صادر كند.

البته دو داور اين دادگاه از بين خويشاوندان زن و مرد انتخاب مى‏شوند تا مسأله را به صورت خصوصى و دل سوزانه اصلاح كنند.

2. دادگاه خانوادگى، يكى از شاهكارهاى اسلام است. اين دادگاه داراى امتيازهاى زير است:

الف) معيار و مقياس در دادگاه خانوادگى، عاطفى است، بر خلاف دادگاه‏هاى عادى كه در آن‏جا مقررات خشكى حاكم است؛ يعنى داوران كه از خويشاوندان زن و شوهر هستند، مى‏توانند عواطف آنان را در مسير اصلاح تحريك كنند.

ب) در دادگاه‏هاى عادى، اسرار افراد فاش و احساسات آنان جريحه‏دار و محبت‏ها كم مى‏شود، اما در دادگاه خانوادگى، به خاطر شرم حضور، اسرار بيان نمى‏شود و اگر هم گفته شود، تأثيرات سوء كم‏ترى دارد.

ج) قاضى دادگاه معمولًا نسبت به نتيجه‏ى دعوا بى‏طرف است، ولى داوران دادگاه خانوادگى، چون از بستگان زن و شوهر هستند، جدايى و صلح همسران، از نظر عاطفى براى آنان مهم است و حسّ مسئوليت آنان را برمى‏انگيزد؛ از اين رو تلاش بيش‏ترى براى صلح مى‏كنند.

د) دادگاه‏هاى خانوادگى، هزينه و سرگردانى معمول دادگاه‏هاى ديگر را ندارد و بدون تشريفات و در كمترين مدت، به مقصود نايل مى‏شوند.

3. در فقه اسلامى، شرايط داوران به طور مشروح بيان شده است، از جمله آن‏كه دو داور بايد بالغ، عاقل، عادل و بصير باشند و در انتخاب داور بايد تساوى بين فاميل زن و مرد و دل‏سوزى داوران مدّ نظر باشد.

4. در مورد نفوذ حكم داوران دادگاه خانوادگى، دو ديدگاه بين فقهاى اسلام وجود دارد:

الف) حُكم داور، هر چه باشد، لازم الاجراست و ظاهر تعبير «حَكَم» در آيه، همين مطلب است.

ب) نظر داوران در مورد سازش و شرايطى كه در اين رابطه قرار مى‏دهند، لازم الاجراست، اما در مورد جدايى، حُكم آنان نافذ نيست، و ذيل آيه‏ى فوق، كه سخن از اصلاح مى‏گويد، با اين ديدگاه سازگارتر است.

آموزه‏ها و پيام‏ها

1. در اختلاف خانوادگى (قبل از مراجعه به دادگاه عمومى)، مسئله را در دادگاه خصوصى و درون خانواده حل و فصل كنيد.

2. جامعه و خويشاوندان، در برابر اختلافات خانوادگى مسئوليت دارند و در اين موارد بايد اقدام به تشكيل دادگاه خانوادگى كنند.

3. ترس از جدايى زن و شوهر براى شما مسئوليت‏آور است و علاج واقعه را قبل از وقوع بايد كرد.

4. اگر در داورى نيّتْ نيك و اصلاحى باشد، امداد الهى هم سرازير مى‏شود.

  1. . استفاده شده از تفسیر مهر.
  2. . النساء، 35.
کلیدواژه‌ها:باشگاه زندگی, طلاق

پیشنهاد میکنیم این مطالب را هم بخوانید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *