بعد از طلاق؛ مانع برگشت زوجین به یکدیگر نشوید..

وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ذلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ مِنكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِكُمْ أَزْكَى‏ لَكُمْ وَأَطْهَرُ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُون.^[2]

«و هنگامى كه زنان را طلاق داديد و به سرآمدِ (عدّه) شان رسيدند. پس مانعشان نشويد كه با همسرانِ (سابقِ) شان، ازدواج كنند؛ هنگامى كه رضايت طرفينى بين آنان بطور پسنديده بر قرار است. اين [دستورى است كه‏] هر كسى از شما كه به خدا و روز بازپسين ايمان دارد، به آن پند داده مى‏شود. اين [دستور] براى شما، رشد آورتر و پاك كننده‏تر است، و خدا مى‏داند و شما نمى‏دانيد.»

شأن نزول

حكايت شده كه يكى از ياران پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به نام «مَعْقَل» با ازدواج مجدد خواهرش با شوهر اوّل او مخالفت مى‏كرد. آنان قبلًا از هم جدا شده بودند، ولى پس از پايان عِدّه طرفين تمايل داشتند كه با عقد جديدى مجدداً ازدواج كنند.

آيه‏ى فوق نازل شد و «مَعقَل» را از مخالفت با چنين ازدواجى باز داشت.

نكته‏ها و اشاره‏ها

1. آيه‏ى فوق يك حكم كلّى را در مورد زنانى كه طلاق گرفته و از شوهران خود جدا شده‏اند بيان مى‏كند و منحصر در يك فرد نيست. اين آيه با يك عادت جاهلى به مبارزه برخاسته است كه زنان را در ازدواج مجبور مى‏ساختند و تمايل آنان را در ازدواج دخالت نمى‏دادند و به دنبال اين روش، اگر زن ازدواج رسمى هم مى‏كرد و سپس از همسرش جدا مى‏شد، باز هم ازدواج مجدد او به اراده‏ى اوليا و نزديكان وى بستگى داشت. گاهى زن و مرد علاقه‏مند به ازدواج بودند، اما اطرافيان به خاطر منافع خود يا خيالات و موهومات، از اين پيوند جلوگيرى مى‏كردند. قرآن كريم، صريحاً اين روش را محكوم كرد.

2. زنانى كه يك بار ازدواج كرده‏اند، در ازدواج مجدد خود هيچ گونه نيازى به جلب موافقت پدر، مادر و نزديكان خويش ندارند و حتى مخالفت آنان نيز بى‏اثر است. پس، مفهوم آيه‏ى فوق يك حكم كلّى در باره‏ى سرپرستان و نزديكان زن است كه هيچ‏كدام از اوليا و افراد بيگانه حق ندارند با چنين ازدواجى مخالفت كنند و تصميم گيرنده‏ى اصلى زن و مرد هستند.

البته تصميم و توافق آنها بايد پسنديده و شايسته، يعنى براساس عقل و عدل باشد.

3. در اين آيه عمل به اين دستورات موجب «طهارت» و «تزكيه» معرفى شده است؛ چرا كه عمل به دستورات الهى، هم آلودگى‏هاى مختلفى را كه بر اثر خطاكارى، دامن‏گير خانواده‏ها مى‏شود، برطرف و پاك مى‏سازد و هم موجب رشد، تكامل و خير و بركت آنها مى‏شود؛ «1» از جمله فرزندان شايسته به آنان عطا مى‏كند.

آموزه‏ها و پيام‏ها

1. اساس ازدواج، رضايت پسنديده‏ى طرفين است.

2. ازدواج مجدد، موجب پاكى و رشد افراد مى‏شود.

3. عدم اطلاع شما از حكمت‏ها و اسرار احكام الهى مانع اجراى آنها نشود.

4. ايمان به خدا و رستاخيز زمينه‏ساز پندپذيرى و اجراى احكام الهى است.

5. مانع ازدواج زوج‏هاى علاقه‏مند نشويد، (كه زمينه‏ساز ناپاكى و عدم رشد آنان مى‏شويد).

1. . استفاده شده از تفسیر مهر. ↑
2. – ( البقرة 232 ) ↑