اهمیت حجاب زنان در حفظ کیان خانواده و جامعه

قرآن كريم در آيه‏ى سى و يكم سوره‏ى نور[2] به ممنوعيت چشم چرانى زنان و حدود حجاب آنان وموارد دوازده‏گانه‏ى استثناى آن اشاره كرده، مى‏فرمايد:

و به زنان مؤمن بگو: «چشمانشان را (از نگاه حرام) فروكاهند؛ و دامان (عفت) شان را حفظ كنند؛ و زيورشان را آشكار ننمايند، جز آنچه را كه از آنها ظاهر است؛ و بايد روسرى‏هايشان را بر گريبان‏هايشان (فرو) اندازند، و زيورشان را آشكار ننمايند جز براى شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدران شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران شوهرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان (هم كيش) شان، يا آنچه (از كنيزان) مالك شده‏اند، يا مردان (خدمتكار) تابع (خانواده) كه (از زنان) بى نيازند، يا كودكانى كه بر امور جنسى زنان آگاه نشده‏اند؛ و پاهايشان را (به زمين) نزنند تا آنچه از زيورشان پنهان مى‏دارند، معلوم گردد؛ و اى مؤمنان! همگى به سوى خدا بازگرديد باشد كه شما رستگار (و پيروز) شويد.»

نكته‏ها و اشاره‏ها

1. در اين آيه دو دستور اساسى به زنان مى‏دهد كه عبارت‏اند از: پرهيز از چشم‏چرانى و لزوم پوشاندن مواضع جنسى از نگاه ديگران.

اين دو قانون عمومى شامل مردان و زنان مؤمن مى‏شود؛ البته در آيه‏ى قبل اين دو دستور را براى مردان واجب كرد و در اين آيه براى زنان.

بيان جداگانه‏ى حكم مردان و زنان در اين دو آيه براى تأكيد و نشان دادن اهميت آن است، تا روشن شود كه اين قوانين مخصوص قشرى خاص نيست.

2. در اين آيه فرمان حجاب خاص زنان را صادر كرده است كه شامل دو دستور اساسى است.

الف) زنان بايد زيورهاى مخفى خود را براى نامحرمان آشكار نسازند.

ب) پوشش‏هاى خود را بر گريبان خويش بيفكنند.

3. مفسران قرآن در مورد زيورهاى مخفى زنان اختلاف نظر دارند: برخى اين زيورها را به معناى زينت طبيعى زنان يعنى اندام‏هاى آنان دانسته‏اند.

برخى ديگر به معنى محل زيورآلات زنان هم‏چون گوش و دست دانسته‏اند.

و برخى ديگر از مفسران زينت را به معناى زيورآلات زنان دانسته‏اند، البته در حالى كه بر بدن قرار گرفته‏اند و به طور طبيعى، آشكار كردن چنين زينتى همراه با آشكار ساختن اندامى است كه زيور بر آن قرار گرفته است.

البته ظاهر آيه با تفسير سوم سازگارتر است.

4. در برخى احاديث اهل بيت عليهم السلام روايت شده كه مقصود از زينت مخفى زنان در اين آيه، همان گردن‏بند، بازوبند و پاى‏بند است.

البته اين گونه احاديث مصاديق اين زيورها را بيان مى‏كند، ولى آيه شامل هرگونه زيور مخفى زنان، هم‏چون لباس‏هاى زينتى مى‏شود (كه زير چادر يا زير لباس عادى قرار مى‏گيرد).

5. در احاديث اهل بيت عليهم السلام آمده است كه مقصود از زيورهاى آشكار زنان كه پوشاندن آنها لازم نيست، همان دست‏بند، انگشتر و سرمه و مانند آن است و در احاديث ديگر آمده است كه مقصود صورت و دو دست زن است (كه لازم نيست پوشانده شود).

البته فقهاى شيعه در مورد استثناى اين امور اختلاف نظر دارند و لازم است هر زن مكلّف در اين موارد به فتواى مرجع تقليد خويش مراجعه كند.

6. «خُمُر» به معناى پوشش است و معمولًا به چيزى گفته مى‏شود كه زنان سرخود را با آن مى‏پوشانند (مثل مقنعه يا روسرى).

و «جُيُوب» به معناى يقه‏ى پيراهن است كه به آن گريبان گويند و گاهى به معناى قسمت بالاى سينه نيز كه مجاور آن است، گفته مى‏شود.

يعنى اين آيه دستور مى‏دهد كه زنان روسرى خود را برگريبان خود بيفكنند تا گردن و قسمتى از سينه كه معمولًا باز مى‏ماند، پوشيده شود.

7. فلسفه‏ى حجاب در اسلام آن است كه:

الف) حجاب وقار و شخصيت زن را افزايش مى‏دهد و اسلام مى‏خواهد كه زنان اين‏گونه باشند.

ب) محيط جامعه، محيطى پاك باشد و زمينه‏هاى فساد و انحراف برچيده شود.

ج) محيط جامعه براى مردان جوان تحريك‏آميز نباشد و آنان را به فشارهاى روانى و بيمارى‏هاى عصبى گرفتار نسازد.

د) يكى از پيامدهاى بى‏حجابى و بدحجابى، افزايش فحشا و اعمال منافى عفت و پيدايش فرزندان نامشروع است؛ همان طور كه در عصر ما در جوامع غير مذهبى مشاهده مى‏شود و حجاب يكى از موانع اين فسادهاست.

ياد آورى اين نكته لازم است كه حجاب به معناى محروميت زنان در انجام وظايف فردى و اجتماعى نيست و زنان مسلمان مى‏توانند با حفظ حجاب خود تا مراتب عالى علمى، فرهنگى و اجرايى پيشرفت كنند.

8. در اين آيه دوازده مورد استثنا شده‏اند و زنان حق دارند در برابر آنان حجاب خود را رعايت نكنند. اين دوازده مورد عبارت‏اند از:

شوهر، پدر، پدر شوهر، پسر، پسر شوهر، برادر، پسر برادر، پسر خواهر، زنان (هم كيش)، بردگان (كنيز)، مردان كم خرد كه دنباله‏رو افراد هستند و طالب مسائل شهوانى نيستند و كودكان ناتوان كه از امور جنسى زنان آگاهى ندارند.

9. «نِسائهُنّ» زنان غير مسلمان هستند؛ يعنى زنان مسلمان در برابر زنان مسلمان ديگر حق دارند كه حجاب خود را برگيرند، اما در برابر زنان غيرمسلمان نبايد بى‏حجاب شوند؛ چرا كه آنان با وصف زنان مسلمان براى ديگران موجب فساد مى‏شوند.

به اين مطلب در برخى احاديث اهل بيت عليهم السلام نيز اشاره شده است.

10. مقصود از بردگانى كه زنان مسلمان حق دارند حجاب خود را در برابر آنان برگيرند، همان كنيزان است كه در اعصار پيشين در جوامع وجود داشته‏اند و اسلام با برنامه‏اى جالب، ريشه‏ى برده‏دارى را از جامعه‏ى اسلامى بركند.

11. مقصود از مردان دنباله رو خانواده كه ميل شهوانى ندارند و زنان مى‏توانند در برابر آنان حجاب خود را برگيرند، همان مردان كم‏خرد و سفيه هستند كه احساس جنسى ندارند و معمولًا خدمتكار ديگران هستند و يا پير مردان و افراد خنثى و خواجه كه ميل شهوانى ندارند.

12. در اين آيه از عمو و دايى به عنوان محرم زنان ياد نشده است، شايد اين به خاطر آن است كه از پسر برادر و پسر خواهر ياد شد و با توجه به محرميت دو جانبه‏ى آنان روشن مى‏شود كه عمو و دايى نيز محرم هستند.

13. در اين آيه بيان شده بود كه زنان با زدن پا به زمين باعث نشوند كه زينت‏هاى آنان آشكار شود و صداى پابند (و خلخال‏ها) به گوش مردان برسد و شهوت آنان تحريك شود.

اين نكته نهايت باريك بينى و دقت اسلام را نشان مى‏دهد.

هر چند اين مطلب يك مصداق تحريك شهوانى است، اما با الغاى خصوصيت مى‏توان گفت كه زنان لازم است از هر گونه كار تحريك‏آميز در برابر مردان نامحرم خود دارى كنند.

آموزه‏ها و پيام‏ها

1. زنان مؤمن با دورى از چشم چرانى و حفظ حجاب، محيط جامعه را پاك نگاه دارند.

2. زنان با آشكار كردن زيورهاى مخفى، عامل تحريك (و فساد) جامعه نشوند.

3. زنان در برابر دوازده گروه اجتماعى آزادند كه حجاب خويش را فروگذارند.

4. راه توبه، بازگشت و رستگارى براى خطاكاران باز است.

  1. . استفاده شده از تفسیر مهر.
  2. . وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْأِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ.
کلیدواژه‌ها:باشگاه زندگی, خانواده

پیشنهاد میکنیم این مطالب را هم بخوانید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *